Tháp Phổ Minh hay còn có tên chữ cổ là Phổ Minh Tự, là ngôi tháp cổ, nằm tại thôn Tức Mặc, phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định. Dưới đây là những thông tin chi tiết về ngôi tháp nổi tiếng này.

Tháp Phổ Minh được xây dựng vào năm bao nhiêu?

Theo sách cổ để lại thì tháp Phổ Minh được xây dựng dưới thời Lý. Vào thời nhà trần năm 1262, tháp được sửa sang, tân trang và mở rộng quy mô to đẹp hơn. Trải qua thời gian dài cùng lịch sử dân tộc, đến năm 2012, tháp Phổ Minh được nhà nước xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt. Trở thành địa điểm tham quan nổi tiếng, thu hút đông đảo du khách thập phương ghé thăm hàng năm.

Tháp Phổ Minh là ngôi tháp mộ?

Tương truyền, tháp Phổ Minh là nơi đức vua Trần Nhân Tông sửa lại và lựa chọn làm chốn xuất gia cư trú. Khi nhà vua mất, vua Trần Anh Tông cho xây toà tháp lớn, cao 14 tầng, cao 53 thước, chân tháp mỗi bề cao 10 thước để cất xá lị. Vào thời nhà Tây Sơn, quan quân trấn giữ vùng đất này đã cho phá đỉnh tháp hồ lô làm bằng đồng. Tuy nhiên, đến khi phá đến tầng tháp thứ 13 nơi hòn đá thì thấy có hình dải lụa đỏ bay lên trời. Quan thấy vậy bèn giữ nguyên tháp, không cho phá nữa.

Dân gian xưa cũng lưu truyền câu thơ của đức Phật hoàng Trần Nhân Tông về tháp Phổ Minh như sau:

“Dù ai tranh bá đồ vương

Trẫm xin gửi lại nắm xương chùa này”

Cũng chính vì câu thơ này mà nhiều nhà nghiên cứu đã cho rằng, tháp Phổ Minh chính là tháp mộ, nơi chôn cất xá lị của đức vua- nhà sư Trần Nhân Tông.

Kiến trúc độc đáo của tháp Phổ Minh

Trải qua hàng trăm năm lịch sử, tháp Phổ Minh được biết đến là ngôi tháp cổ lớn nhất và giữ được vẻ đẹp nguyên vẹn nhất trên cả nước. Đây cũng là một công trình có kiến trúc vô cùng độc đáo, khác biệt.

Tháp Phổ Minh nằm ngay mặt trước của khu nhà bái đường, dọc theo trục Bắc Nam. Tháp có chiều cao 19,51m, bao gồm 13 tầng và 1 kiệu bát cống. Tháp nằm trên một sân nhỏ hình vuông, mỗi cạnh rộng 8,6m và nằm thấp hơn so với mặt đất khoảng 0,45m.

Theo đó, kiệu bát cống được coi là phần đề tháp. Phần này được làm từ đá xanh, mỗi cạnh đá dài 5,2m. Bên dưới chân tháp Phổ Minh là băng hoa sen nghiêng về góc tháp, mang ý nghĩa như một đài sen nâng kiệu. Bên dưới của bệ đá được tạo dáng cong về 2 phía, tạo đà cho các tầng tháp bên trên cũng có độ cong tương xứng. Tựa như những cánh sen bung nở đang vươn lên trời cao.

Riêng 13 tầng tháp được làm bằng gạch đỏ. Mỗi tầng đều trổ cửa ở bốn mặt: Đông, Tây, Nam, Bắc. Kèm theo đó là các hoạ tiết rồng chầu hoa vô cùng đẹp mắt. Chiều cao và chiều rộng của mỗi tầng tháp càng lên cao càng giảm dần. Toà tháp trên cung là một hình khối có đoá hoa sen còn e ấp chưa ở. Đoá sen được làm từ đất nung già.

Tuy nhiên, vào đầu  thế kỷ 20, trong quá trình tu sửa lại tháp Phổ Minh, người ta đã “mặc” cho ngôi tháp một tấm áo mới bên ngoài bằng vật liệu xi măng. Điều này một mặt giúp ngôi tháp được kiên cố hơn, song mặt khác cũng làm che lấp đi vẻ đẹp của những hoa văn trên những viên gạch đỏ trước đó.

Đến năm 1987, tháp Phổ Minh tiếp tục được tu sửa lại một lần nữa. Lý do là vì nhiều tầng tháp phía trên bị rễ cây xâm thực đã bị rạn nứt. Ngành Văn hoá đã cho tu bổ lại. Trong quá trình sửa sang, người ta phát hiện ở tầng 11 và 12 của ngôi tháp có quách đá vây quanh một hộp đồng. Mà theo truyền tụng của nhân gian thì đây chính là hộp đựng xá lị của đức Phật hoàng Trần Nhân Tông. Chính vì điều này mà ngôi tháp Phổ Minh càng được nhiều người tin rằng đó là tháp mộ.

Trên thực tế, trên cả nước hiện nay chỉ còn 3 ngôi tháp còn sót lại từ đời nhà Trần. Đó chính là tháp Phổ Minh của Nam Định, tháp Huệ Quang ở Yên Tử, Quảng Ninh và tháp Bỉnh Sơn ở Vĩnh Phúc. Tuy nhiên, chỉ có tháp Phổ Minh là ngôi tháp có quy mô lớn và bề thế hơn cả. Xét về mặt công phu xây dựng, kiến trúc và mỹ thuật đều nổi trội hơn so với hai ngôi tháp còn lại.

Tồn tại suốt 7 thế kỷ, tháp Phổ Minh được cho là chứng tích sống của thời gian. Bất chấp những ảnh hưởng xấu của thiên tai, chiến tranh, tháp Phổ Minh đến nay vẫn được bảo tồn gần như trọn vẹn vẻ đẹp ban đầu. Ngôi tháp đã trở thành

Tháp Phổ Minh đã tồn tại qua 7 thế kỷ, mặc dù trải qua nhiều sóng gió, thiên tai giặc giã nhưng cây tháp vẫn được bảo tồn gần như nguyên vẹn trở thành một kỳ quan quý hiếm làm nên nét độc đáo không chỉ riêng của chùa Phổ Minh mà còn cả tỉnh Nam Định nói chung.